Η μητρότητα είναι ένα ζήτημα για το οποίο έχουν γραφτεί αμέτρητες σελίδες. Παλιότερα θεωρούνταν ο μοναδικός προορισμός μιας γυναίκας, ενώ ο μητρικός ρόλος την εξύψωνε σε έναν «ολοκληρωμένο άνθρωπο», που έχει επιτελέσει τον σκοπό της ζωής του. Στον αντίποδα βέβαια, βρίσκονταν οι άτεκνες γυναίκες, οι οποίες στην καλύτερη περίπτωση έρχονταν αντιμέτωπες με τη λύπηση και στη χειρότερη με την κοινωνική επίκριση και απομόνωση. Η ιδέα της μη μητρότητας ως επιλογή δεν νοούνταν καν.

Στο σήμερα αυτή η τοποθέτηση έχει, ευτυχώς, αρχίσει δειλά δειλά να μεταστρέφεται. Οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν για τη (μη) τεκνοποίηση, να διαλέξουν πότε, πώς και με ποιόν και να βρουν διεξόδους σε περιπτώσεις δυσκολιών στην αναπαραγωγική διαδικασία.

Το βιβλίο της Νέτελ Γκουανταλούπε «Η Μοναχοκόρη» (Εκδόσεις Ίκαρος, μετάφραση Ναννά Παπανικολάου)  έρχεται να φωτίσει ακριβώς όλα αυτά τα καίρια ζητήματα, με έναν τρόπο ειλικρινή, που πολλές φορές πλησιάζει στην ωμότητα, σύγχρονο και κυρίως πολυφωνικό, που ανατρέπει το αφήγημα της μητρότητας ως μια εξυψωτική εμπειρία για όλες τις γυναίκες.

Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το βιβλίο; Η Λάουρα είναι μια γυναίκα στην δεκαετία των τριάντα, που γνωρίζει με απόλυτη σιγουριά ένα πράγμα για τον εαυτό της: δεν επιθυμεί να γίνει μητέρα. Έχοντας επιστρέψει στη γενέτειρα της το Μεξικό, ζει μόνη της, συνεχίζει τις διδακτορικές σπουδές της και συγχρωτίζεται με τις φίλες της, μεταξύ των οποίων και η Αλίνα, που στα φοιτητικά τους χρόνια μοιράζονταν την αποστροφή προς τη μητρότητα.

Ωστόσο, η Αλίνα της ανακοινώνει πως αυτή η στάση της έχει πλέον αλλάξει. Επιθυμεί να εξερευνήσει με το σύζυγο της το πεδίο της γονεικότητας, όμως η προσπάθεια τους δεν έχει καρποφορήσει εδώ και ένα χρόνο. Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γίνεται για εκείνους ο μονόδρομος που είναι αποφασισμένοι να ακολουθήσουν.

Όμως αυτή η μεταστροφή της φίλης της δεν είναι το μόνο γεγονός που την ταράζει. Στο γειτονικό της διαμέρισμα έχει πρόσφατα μετακομίσει μια μητέρα με το γιο της, των οποίων οι φωνές διαπερνούν καθημερινά τους τοίχους του διαμερίσματος της. Τα ξεσπάσματα του οχτάχρονου αγοριού είναι καθημερινά και άγρια, ενώ η επαφή της με τη μητέρα του περιορίζεται σε σύντομες συναντήσεις στην είσοδο της πολυκατοικίας.

Έτσι η Λάουρα βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπη με δυο μητέρες στο περιβάλλον της. Την Αλίνα, μια μητέρα εν τη γενέσει, και τη Ντόρις, μια μητέρα η οποία φαίνεται να υποφέρει και να μη μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση.

Η Λάουρα δε μένει αμέτοχη σε καμία από τις δυο καταστάσεις. Βρίσκει μέσα της σταδιακά τη χαρά για την εγκυμοσύνη της φίλης της και προσεγγίζει τον οχτάχρονο Νικολάς προκειμένου να βοηθήσει την οικογένεια.

Όμως μια ακόμη ανατροπή έρχεται να προστεθεί στην ιστορία. Η πρόγνωση για το μωρό που κυοφορεί η Αλίνα δεν είναι καλή. Οι γιατροί συστήνουν την άμβλωση και δε δίνουν πολλές πιθανότητες επιβίωσης του βρέφους μετά τη γέννηση του. Με όλα αυτά τα δεδομένα, οι τρεις γυναίκες χρειάζεται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις. Έρχονται αντιμέτωπες με διλήμματα και προχωρούν σε πράξεις γεμάτες πόνο, αβεβαιότητα, φόβο και συχνά χωρίς καμία απολύτως εγγύηση.

Το βιβλίο αυτό έρχεται να αντιταχθεί στην κυρίαρχη τοποθέτηση που μονομερώς φωτίζει την χαρά, την εκπλήρωση και την απόλαυση του μητρικού ρόλου, αποσιωπώντας τη μοναξιά, τον φόβο και τη δυσκολία που συνυπάρχει στην μητρότητα. Και ακόμη έρχεται να αποτελέσει μια καταγραφή της γυναικείας θέσης εν γένει στην περιοχή του Μεξικού, που εξακολουθεί να μαστίζεται από άκρατη έμφυλη βία, στοιχίζοντας τη ζωή αναρίθμητων γυναικών μέσα στα χρόνια.

Λίγα λόγια για τους χαρακτήρες: Η Λάουρα είναι μια νεαρή γυναίκα που δεν επιθυμεί να τεκνοποιήσει, επιθυμεί όμως να στέκεται δίπλα στους ανθρώπους και να νοιάζεται για τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Αυτή της η στάση καταρρίπτει το στερεότυπο πως οι γυναίκες που δεν επιθυμούν να κάνουν δικά τους παιδιά, αποστρέφονται και αδιαφορούν για τα παιδιά όλου του κόσμου. Η Λάουρα είναι δοτική, τρυφερή, ανοιχτή και συχνά ξεπερνά τον εαυτό της προκειμένου να συμπαρασταθεί στα πρόσωπα που την περιβάλλουν, ανακαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο προσωπικά κομμάτια που δεν γνώριζε πως είχε.

Η Αλίνα έρχεται αντιμέτωπη με τον χειρότερο φόβο ένας ανθρώπου που πρόκειται να γίνει γονέας. Το έμβρυο που κυοφορεί δεν αναπτύσσεται κατά το αναμενόμενο και αυτό μπορεί να σταθεί μοιραίο για την επιβίωση του μωρού της. Για εκείνη ξεκινά ένας αγώνας προς πάσα κατεύθυνση προκειμένου να ενημερωθεί, να προετοιμαστεί, να αποφασίσει και τελικά να μην καταρρεύσει υπό το βάρος των όσων συμβαίνουν σε εκείνη και το μωρό της.

Τέλος η Ντόρις είναι μια γυναίκα εξαιρετικά δυσκολεμένη που βρίσκεται στο χείλος της παραίτησης. Άθελα της μεταφέρει τραύματα που διαβρώνουν τη σχέση της με τον γιο της, αποτυπώνοντας μια σπάνια ρεαλιστική εικόνα της μητρότητας: μια εμπειρία όπου η αγάπη, η κούραση και η απόγνωση συνυπάρχουν.

Διαβάστε αυτό το βιβλίο εάν: θέλετε να δείτε πολλαπλές οπτικές αναφορικά με το ζήτημα της μητρότητας, οι οποίες είναι σύγχρονες και ιδωμένες από διάφορες σκοπιές. Η Νέτελ Γκουαδαλούπε δε διστάζει να καταγράψει τα άσχημα, τα δύσκολα και τα εσφαλμένα της μητρότητας, που συχνά εμπεριέχει τον φόβο, τη μοναξιά, την ενοχή και τη φθορά. Και το κάνει με τρυφερότητα, αλήθεια και σεβασμό στη γυναικεία ύπαρξη.

Παράλληλα, σκιαγραφεί με διακριτικό αλλά ισχυρό τρόπο τη γυναικεία εμπειρία στο σημερινό Μεξικό, μια χώρα που μαστίζεται ακόμη από την έμφυλη βία και την κοινωνική αδικία.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Guadalupe Nettel (Γκουαδαλούπε Νέτελ) γεννήθηκε στο Μεξικό το 1973 και μεγάλωσε μεταξύ Μεξικού και Γαλλίας. Απέκτησε διδακτορικό στη Γλωσσολογία από το EHESS στο Παρίσι. Είναι συγγραφέας των βραβευμένων μυθιστορημάτων El huésped (2006), El cuerpo en que nací (2011) και Después del invierno (2014, Βραβείο Μυθιστορήματος Herralde). Έχει εκδώσει επίσης τρεις συλλογές διηγημάτων. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δεκαπέντε γλώσσες και έχει δημοσιευτεί σε έντυπα όπως τα Granta, The White Review, El País, The New York Times, La Repubblica και La Stampa. Σήμερα ζει στην Πόλη του Μεξικού, όπου είναι διευθύντρια του περιοδικού Revista de la Universidad de México (Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Ίκαρος).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Συγγραφέας: Nettel Guadalupe

Μετάφραση: Παπανικολάου Ναννά

Εκδόσεις: Ίκαρος

Έτος έκδοσης: 2023

Αριθμός σελίδων: 264